Jicht

Jicht is een stofwisselingsziekte die bijna altijd samengaat met te hoge urinezuurspiegels in het bloed (hyperurikemie), als gevolg van een disbalans tussen de opname, synthese en uitscheiding van urinezuur.

Jicht ontstaat doordat uraatkristallen neerslaan in de gewrichten. Dit kan leiden tot plotse aanvallen van gewrichtsontstekingen. Bij veel mensen (>60%) gaat een eerste aanval van jicht over in een chronische vorm. Bij chronische jicht komen de ontstekingen vaker voor en in meerdere gewrichten.

Acute jicht wordt gekenmerkt door een plotselinge en snelle ontsteking van één gewricht met hevige pijn, meestal in de grote teen (50% van de eerste aanvallen), de voet, enkel, middenvoet, knie, pols, vinger en elleboog.

Symptomen van jicht

Het voornaamste symptoom van jicht is een plotselinge aanval van hevige pijn in een of meer gewrichten, meestal de grote teen. Andere vaak getroffen gewrichten zijn de enkels, knieën, ellebogen, polsen en vingers. Bovendien kan je gewricht gezwollen, rood, warm en stijf aanvoelen. Een jichtaanval duurt meestal 5 tot 7 dagen en wordt daarna beter. Als je je onmiddellijk laat behandelen, kun je de gewrichten gezond houden.

Indien onbehandeld, kan jicht erosie van een gewricht veroorzaken. Jicht kan echter leiden tot andere gezondheidsproblemen. Een teveel aan urinezuur kan ook de nieren, bloedvaten en andere organen beschadigen, en jicht verhoogt het risico op verschillende aandoeningen. Hiertoe behoren nier- en hart- en vaatziekten, maar ook diabetes, depressie en slaapapneu.

Oorzaken van jicht

Jicht wordt veroorzaakt door een ophoping van een stof genaamd urinezuur in het bloed. Als je te veel urinezuur produceert of je nieren filteren er niet genoeg uit, kan het zich ophopen en kleine scherpe kristallen vormen in en rond gewrichten. Deze kristallen kunnen ervoor zorgen dat het gewricht ontstoken (rood en gezwollen) en pijnlijk wordt.

Het lichaam maakt urinezuur wanneer het purines afbreekt, die voorkomen in je lichaam en in het voedsel dat je eet. Voedingsmiddelen die veel purine bevatten of die het urinezuurmetabolisme verhogen, moeten worden beperkt. Daartoe behoren rood vlees, zeevruchten, met suiker gezoete dranken, vruchtensap, voedingsmiddelen met een hoog fructosegehalte en alcohol.

Voedingsadviezen

Jicht is een pijnlijke vorm van artritis die ontstaat wanneer te veel urinezuur zich ophoopt en kristallen vormt in je gewrichten. Je lichaam maakt urinezuur aan nadat het een stof genaamd purine, die in veel voedingsmiddelen voorkomt, heeft afgebroken.

Je voedingspatroon kan helpen het urinezuurgehalte in het bloed te verlagen. Dit betekent het eten van voedsel met een laag purinegehalte, zoals citrusvruchten en linzen, en het vermijden van voedsel met een hoog purinegehalte, zoals orgaanvlees, bier en frisdrank.

Wat niet eten als je jicht hebt?

Voedingsmiddelen en dranken met een hoog purinegehalte:

– Bier en graanlikeuren (zoals wodka en whisky)
– Rood vlees, lam en varkensvlees
– Orgaanvlees, zoals lever, nieren, hart, tong en de zwezerik of bloedworst
– Bepaalde zeevruchten, waaronder haring, Coquille / St. Jacobsschelp, mosselen, kabeljauw, tonijn, forel en schelvis.
– Producten met veel fructose zoals frisdrank en sommige sappen, cornflakes, ijs, snoep en fastfood
– Gist en gist extract
– Kalkoen
– Wild, bv Wild zwijn, hert en ree

Wat wel eten als je jicht hebt?

Kies voor purine-arme voeding:

– Vetarme en zuivelvrije producten, zoals yoghurt en magere melk.
– Vers fruit en groenten
– Noten, pindakaas en granen
– Vet en olie
– Aardappelen, rijst, brood en pasta
– Eieren (met mate)
– Vlees zoals vis, kip en rood vlees zijn prima met mate (ongeveer 4 tot 6 ons per dag).
– Groenten: Je ziet misschien groenten zoals spinazie en asperges op de lijst met veel purine, maar studies tonen aan dat ze je risico op jicht of jichtaanvallen niet verhogen.

Wat mag je drinken als je jicht hebt?

Wat je eet is niet het enige dat het urinezuur kan beïnvloeden. Wat je drinkt is ook van belang.

Wel doen

Het is een goed idee om veel te drinken - 2 tot 4 liter per dag. Minstens de helft van wat je drinkt moet water zijn. Vitamine C (denk aan sinaasappelsap) kan ook helpen het urinezuur te verlagen, maar studies tonen ook aan dat het hoge fructosegehalte in sinaasappelsap het urinezuurgehalte kan verhogen, dus drink het met mate. Cafeïnehoudende koffie kan ook het urinezuur verlagen, zolang je niet overdrijft.

Niet doen

Vermijd suikerhoudende dranken zoals frisdrank en vruchtensap. Misschien moet je ook alcohol beperken of vermijden. Bespreek met je arts wat het beste is voor jou.

Hoewel een gezond voedingspatroon kan helpen om de hoeveelheid urinezuur in je lichaam onder controle te houden, kan het zijn dat je toch medicijnen nodig hebt om toekomstige jicht aanvallen te voorkomen. Praat met je arts over de mogelijkheden.

Supplementen bij jicht

Selderij
Selderij is een sterk vochtafdrijvende groente met zeer weinig calorieën. Het bevat wel veel natrium, maar dit wordt gecompenseerd door een hoog gehalte aan kalium. Het staat erom bekend je nieren te prikkelen en dus voor meer urine te zorgen.

Vitamine C
Van vitamine C wordt aangenomen dat het beschermt tegen jicht door verlaging van het serumuraat, vermoedelijk door een betere verwijdering van uraat door de nieren.

Foliumzuur + B12
Een studie uit 2018 gepubliceerd in het Journal of Clinical Medicine deed onderzoek naar de impact die folaat, B6 en B12 zouden kunnen hebben op hyperurikemie. Het was de eerste studie die een verband aantoonde tussen de inname van foliumzuur, vitamine B6 en vitamine B12 en hyperurikemie. De resultaten gaven belangrijke inzichten in hoe waardevol B-vitaminen zijn voor onze algehele gezondheid. Wat de onderzoekers ontdekten was het volgende: suppletie met foliumzuur en vitamine B12 zou de sleutel kunnen zijn tot het voorkomen en behandelen van een te hoog urinezuurgehalte bij zowel mannen als vrouwen.

Pantotheenzuur/vitamine B5
Wanneer je gestrest bent, verliest je lichaam pantotheenzuur. Dit zuur is belangrijk omdat het het lichaam helpt bij het verwijderen van urinezuur, en wanneer het niveau van pantotheenzuur laag is, is het urinezuur hoog, wat leidt tot jicht.

Bromelaïne
Bromelaïne kan ervoor zorgen dat de urinezuurkristallen worden afgebroken, waardoor de pijn bij jicht wordt verlicht.

Gember
De krachtige ontstekingsremmende effecten van gember verminderen ontstekingen en zwellingen, verlagen het urinezuurgehalte in het bloed en geven verlichting bij jichtaanvallen.

Brandnetel
Brandnetelwortel Extract zorgt voor een goede vochtbalans en is goed voor de nierfunctie en urinewegen. Het helpt bij het verminderen van het vasthouden van vocht.

Mariadistel
Mariadistel zou ook helpen bij het verlichten van jichtsymptomen. Het zou het urinezuurgehalte in het bloed verlagen, wat bijdraagt aan de vorming van kristallen in de gewrichten.

Kurkuma
Als je jicht hebt, probeer dan kurkuma. De meest actieve stof, curcumine, heeft krachtige ontstekingsremmende en antioxiderende eigenschappen. Dit kan helpen om jichtgerelateerde ontstekingen en pijn te verlichten.

Kliswortel
Wat kliswortel bijzonder interessant maakt voor jichtpatiënten is dat het kruid een zeer krachtige xanthine-oxidaseremmer is, het enzym in het lichaam dat urinezuur produceert. Door dit enzym te blokkeren verlagen medicijnen op recept zoals Allopurinol en Febuxostat het urinezuurgehalte in het bloed.

Hibiscus
Van hibiscus, een bloeiende plant, is aangetoond dat het het urinezuurgehalte in de urine verhoogt (een bijproduct van het verwijderen van urinezuur uit het lichaam). Uit een dierstudie bleek dat hibiscus effectief zou kunnen zijn in het verlagen van het urinezuurgehalte, wat theoretisch het risico op jicht zou kunnen verminderen.

Duivelsklauw (Devil's claw)
Door Duivelsklauw in combinatie met Lithothamnium te gebruiken wordt de uitscheiding van urinezuur gestimuleerd en geneutraliseerd.