In 2022 gebruikten 1,3 miljoen Nederlandse vrouwen hormonale anticonceptie. 83 procent van deze groep gebruikt de anticonceptiepil. Dit kleine pilletje met hormonen voorkomt een zwangerschap. Er bestaan echter veel verhalen over die lang niet altijd waar zijn. Hoe zit het eigenlijk met de pil en gewichtstoename? Bodystore zocht het voor je uit.
Wat is de anticonceptiepil?
Wist je dat de eerste anticonceptiepil (Enovid) in 1962 op de markt kwamen? Het werd bedacht door Gregory Pincus. De boodschap was dat vrouwen er een 'onregelmatige menstruatiecyclus' mee tegen konden gaan. In de decennia daarna ontwikkelde het zich tot een middel om zwangerschap tegen te gaan. In dit artikel onderzoeken we het verband tussen de pil en gewichtstoename. De volgende onderwerpen komen aan bod:
- Wat is de anticonceptiepil?
- Wat zijn de voor- en nadelen van de pil?
- Is er sprake van gewichtstoename door het gebruik van de pil?
- Verhoogt de pil de eetlust?
- Is er anticonceptie die wél zorgt voor gewichtstoename?
Wat zijn de voor- en nadelen van de pil?
Het gebruik van anticonceptiepil brengt zowel voor- als nadelen met zich mee. Laten we ze eens overzichtelijk op een rijtje zetten:
Voordelen
- Voorkomt zwangerschappen.
- Meer controle over de menstruatiecyclus.
- Minder pijnlijke menstruatie.
- Minder bloedverlies tijdens de menstruatie.
- Minder risico op bepaalde kankersoorten, zoals eierstokkanker en darmkanker.
- Meteen weer vruchtbaar na het stoppen met de pil.
Nadelen
- Soms ontstaan er bijwerkingen, zoals hoofdpijn en misselijkheid.
- Sommige vrouwen hebben een lager libido.
- Moet altijd op een vaste tijd ingenomen worden.
- Het beschermt niet tegen soa’s.
- Niet geschikt voor personen met een hoge bloeddruk.
- Niet geschikt voor personen die leverziektes hebben.
Kom je aan van de pil?
In het bovenstaande rijtje staat gewichtstoename niet als een bijwerking van anticonceptie. Desondanks is het voor veel vrouwen reden tot zorg. Laten we maar meteen met de deur in huis vallen: diverse studies hebben aangetoond dat er geen verband is tussen anticonceptie en gewichtstoename. Deze conclusie is het resultaat van 44 studies waarbij onderzoekers keken naar het gebruik van de pil en de gewichtstoename in de eerste drie maanden. Het kan zijn dat het voor sommige vrouwen wel zo voelt, maar waarschijnlijk spelen andere factoren een rol. Denk bijvoorbeeld aan de leeftijd, het volgen van een bepaald dieet en de hoeveelheid lichaamsbeweging.
De rol van oestrogeen en progestageen
De anticonceptiepil bevat hormonen, waarvan progestageen en oestrogeen de meest belangrijke zijn. Ze hebben elk hun eigen taak. Oestrogeen zorgt voor een regelmatige cyclus en progestageen voorkomt een zwangerschap. De hoeveelheid van deze hormonen in de pil is de afgelopen decennia afgenomen. Begin jaren zestig, toen de anticonceptiepil net op de markt kwam, was de dosis zeer hoog. En dat veroorzaakte destijds mogelijk wel gewichtstoename.
Meer vocht vasthouden
Vroeger kregen vrouwen door de hoge dosis hormonen meer eetlust. Ook hielden ze vaker vocht vast, waardoor het leek alsof er meer kilo’s bijkwamen. Dus ben je wel aangekomen? Mogelijk heeft dit te maken met het vasthouden van vocht. Waarschijnlijk verdwijnt deze bijwerking binnen drie tot zes maanden. Is dat niet het geval, neem dan even contact op met de huisarts. De moderne anticonceptiepil bevat veel minder hormonen, waardoor gewichtstoename in principe niet meer voorkomt.
Onderzoek: pil heeft invloed op spieren
Hoewel meer dan veertig onderzoeken hebben aangetoond, dat er geen verband is tussen anticonceptie en gewichtstoename, blijft het verhaal dat de pil zorgt voor extra kilo’s rondgaan. Mogelijk heeft dit te maken met de invloed van de pil op de spieren in het lichaam. Een fysioloog ontdekte in 2009 dat vrouwen die de anticonceptiepil gebruiken 40 procent minder spieren kweken. Tevens is er een onderzoek van The Face B Journal waaruit blijkt dat anticonceptie de spiergroei negatief beïnvloedt. Dit heeft naar alle waarschijnlijkheid te maken met veranderingen in de hormoonbalans. Daardoor zijn de voordelen van trainen minder zichtbaar.
Verhoogt de pil de eetlust?
Over de anticonceptiepil kunnen we allerlei interessante feitjes vertellen. Zo is het ongeveer drie uur na de inname in jouw lichaam opgenomen. En voor vergeetachtige vrouwen is er de prikpil. Dit houdt in dat je om de drie maanden een prikje haalt bij de huisarts om beschermd te zijn tegen zwangerschap. Scheelt een hoop stress! Ook interessant is dat de anticonceptiepil de eetlust verhoogt. Sommige vrouwen kiezen daarom voor fatburners om gewichtstoename te voorkomen en hun vetverbranding te ondersteunen. En dat kan er voor zorgen dat iemand meer gaat eten. Het resultaat? Je raadt het al: gewichtstoename.
Hongergevoel door hormoonspiegel
We schreven al eerder dat de hormonen oestrogeen en progestageen belangrijke bestanddelen vormen van de pil. De niveaus van deze hormonen stijgen en dalen regelmatig. Daardoor kan er een hongergevoel ontstaan. Sommige vrouwen geven aan echter helemaal nergens last van te hebben. Bovendien zit er in de pil veel minder oestrogeen dan vroeger. Het effect verschilt dus per lichaam. Wel is het handig om jouw eetlust in de gaten te houden wanneer je met anticonceptie begint.
Is er anticonceptie die wél zorgt voor gewichtstoename?
De pil zorgt dus niet voor gewichtstoename. Zijn er vormen van anticonceptie waarbij daar wel sprake van is? Ja, maar dan wel miniem. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen die een spiraaltje gebruiken iets zwaarder werden, maar het effect is verwaarloosbaar. Helemaal wanneer je de resultaten vergelijkt met die van vrouwen zonder hormonaal anticonceptiemiddel.
Tot slot: elk lichaam reageert anders op de pil
En wat verklaart dan het ‘opgeblazen gevoel’ dat je soms hebt na het gebruik van de pil? Dit heeft te maken met veranderende hormoonspiegels die je maag-darmkanaal beïnvloeden. Sommige vrouwen hebben tijdens de eerste weken dat ze de pil gebruiken last van verstoppingen en een opgeblazen gevoel. Ook dit is een bijwerking die waarschijnlijk snel verdwijnt. Elk lichaam reageert anders op de pil. Hoe het bij jou uitpakt weet je pas na gebruik.
Bronnen
- Team Kin. Kin The Know, 16 oktober 2023. ‘Your question, answered: Does the pill make you gain weight?’
- WebMD. WebMD Editorial Contributors. ‘Will birth control pills make me gain weight?’
- Watwat.be. ‘De pil: wat zijn de voordelen en nadelen?’
- Flair. ’10 feiten over de pil die je moet weten’.
- Nieuws.nl. ‘Aantal vrouwen met hormonale anticonceptie weer gedaald’.
- Annelot Stet. Women’s Health, 27-09-2021. ‘Dit is de invloed van de pil op jouw spiermassa.’
